Rys historyczny

Katedra Warzywnictwa powstała w 1950 roku z istniejącego od 1945 roku Zakładu Warzywnictwa w Katedrze Ogrodnictwa na Wydziale Rolniczo-Leśnym Uniwersytetu Poznańskiego. Nowo utworzona jednostka weszła w skład powstałego w 1948 roku Studium Ogrodniczego. Historia Katedry sięga jednak wiele lat wstecz. W roku 1919 powołano Katedrę Ogrodnictwa na utworzonym wtedy Uniwersytecie Poznańskim, a w latach 1926-1951 funkcjonowała Państwowa Szkoła Ogrodnictwa. Kierownikiem Wydziału Produkcji Ogrodniczej i wykładowcą warzywnictwa w tej szkole była prof. dr h.c. Helena Nieć - późniejsza współtwórczyni Katedry Warzywnictwa, a także Wydziału Ogrodniczego. To ona pełniła funkcję pierwszego dziekana tego wydziału. Już w roku akademickim 1950-1951 w Katedrze organizowano wykłady i ćwiczenia z warzywnictwa dla studentów Studium Ogrodniczego, prowadzono też wykłady encyklopedyczne z warzywnictwa dla studentów Wydziałów Rolniczego i Leśnego. Początkowo bazę materialną Katedry stanowiły cztery pokoje, sala audytoryjna, pracownia chemiczna i biblioteka - znajdujące się w budynku dawnej Państwowej Szkoły Ogrodnictwa przy ul. Dąbrowskiego 159. Od roku 1951 miały tam swoją siedzibę wszystkie władze i administracja Wyższej Szkoły Rolniczej. Katedra posiadała, oprócz wspomnianych pomieszczeń, trzy pokoje w pałacu w Marcelinie, pola doświadczalne, dwie szklarnie, inspekty i halę wegetacyjną w Ogrodach oraz pola do prac doświadczalnych w Marcelinie wyposażone w deszczownię. Pierwszym pomocniczym pracownikiem naukowym Katedry Warzywnictwa został w 1951 roku dr Zbigniew Borna przeniesiony z Katedry Ekonomiki Rolniczej. W roku akademickim 1951-1952 Katedra wzbogaciła się o dwóch kolejnych asystentów naukowych: mgr. Jerzego Tuszewskiego, pracującego uprzednio w Centrali Nasiennictwa Ogrodniczego i Szkółkarstwa i mgr Kazimierę Golińską-Noszczyńską - absolwentkę Wydziału Rolniczo-Leśnego Uniwersytetu Poznańskiego. W tym samym roku została zaangażowana na etat techniczny mgr inż. Kazimiera Łoboda, której powierzono prowadzenie prac doświadczalnych w Marcelinie. Od roku 1951 w Katedrze Warzywnictwa rozpoczęła działalność Pracownia Odmianoznawstwa podległa Ministerstwu Rolnictwa, które mianowało jej kierownikiem prof. Helenę Nieć. Asystentem pracowni została mgr Jadwiga Kobusiewiczowa, przedwojenna absolwentka Wydziału Ogrodniczego SGGW. Do pomocy przydzielono jej Marię Kosińską, absolwentkę Państwowej Szkoły Ogrodnictwa, dyplomowanego ogrodnika. Zadaniem Pracowni Odmianoznawstwa Roślin Warzywnych było opracowywanie szczegółowego opisu morfologicznego i ocena wartości gospodarczej nowych odmian. Już w ciągu pierwszego roku przynależności Pracowni Odmianoznawstwa do Katedry Warzywnictwa zorganizowano 5 stacji rozmieszczonych na terenie całego kraju. Pracownia Odmianoznawstwa Roślin Warzywnych przetrwała przy Katedrze Warzywnictwa do roku 1954, posiadając w sumie kilkanaście stacji zlokalizowanych w różnych rejonach glebowo-klimatycznych na terenie całej Polski. W 1954 roku Ministerstwo Rolnictwa zapoczątkowało organizację obecnego Centralnego Ośrodka Badania Roślin Uprawnych (COBORU) w Słupii Wielkiej, do którego przeniesiono badania odmianowe z uczelnianego gospodarstwa Marcelin. Kierownikiem tej nowej placówki w zakresie badań roślin warzywnych pozostała do 1956 roku prof. H. Nieć. Dopiero w roku 1956 kierownictwo i działalność Pracowni Odmianoznawstwa Roślin Warzywnych przejął całkowicie COBORU w Słupii Wielkiej. W 1952 roku zainicjowane zostały w Katedrze Warzywnictwa pierwsze w Polsce badania nad wartością surowca warzywnego dla przetwórstwa zlecone i finansowane przez Centralny Zarząd Przemysłu Owocowo-Warzywnego. Doświadczenia polowe prowadzono w bazach surowcowych kilkunastu przetwórni owocowo-warzywnych rozmieszczonych na terenie całego kraju. Próbki warzyw poddawano analizom chemicznym w laboratorium Katedry we współpracy z Katedrą Chemii Ogólnej. Badano także jakość i wartość odżywczą przetworów z surowców pochodzących z doświadczeń i przygotowanych przez poszczególne przetwórnie. Do organizacji badań terenowych i opracowywania wyników została zatrudniona w 1952 roku mgr inż. Danuta Haas. W dniu 31 sierpnia 1956 roku został utworzony Wydział Ogrodniczy, w skład którego weszła Katedra Warzywnictwa. Wydział uzyskał prawo przeprowadzania przewodów doktorskich w 1962 roku. Jako pierwszy w dziedzinie warzywnictwa doktoryzował się mgr inż. Tadeusz Pudelski, zatrudniony w Katedrze jako asystent naukowy od roku 1953. W 1962 roku kadra naukowa Katedry Warzywnictwa powiększyła się o dwóch nowych asystentów: mgr. inż. Mariana Gapińskiego i mgr. inż. Antoniego Małachowskiego. Obydwaj byli absolwentami Wydziału Ogrodniczego i przez kilka lat po skończeniu studiów pracowali w różnych placówkach pozauczelnianych. Mgr Małachowski uzyskał w roku 1973 stopień doktora na podstawie dysertacji dotyczącej potrzeb pokarmowych cebuli. Był on inicjatorem badań nad przyśpieszaniem warzyw przy użyciu osłon z folii. Zajmował się także zagadnieniami ściółkowania gleby oraz oceny odmian i agrotechniki szparaga. Kolejny pracownik naukowo-dydaktyczny został zaangażowany w roku 1967. Był nim mgr inż. Mikołaj Knaflewski, który po skończeniu studiów na Wydziale Ogrodniczym odbył staż w Katedrze Genetyki i Hodowli Roślin Ogrodniczych. Dwa lata później został zatrudniony na etacie asystenta mgr inż. Józef Piróg. W 1970 roku zmieniła się struktura organizacyjna Uczelni. Zlikwidowano katedry, a w ich miejsce powołano instytuty. Katedrę Warzywnictwa przekształcono w Zespół Naukowo-Dydaktyczny Warzywnictwa w ramach Instytutu Produkcji Ogrodniczej. W 1972 roku został zatrudniony w tym zespole mgr inż. Nikodem Sakson, który w roku 1979 uzyskał stopień doktora na podstawie pracy dotyczącej nawadniania pokrzyku wilczej jagody. Kolejni asystenci zostali przyjęci w 1978 roku. Byli to: mgr inż. Mirosława Ziombra i mgr inż. Krzysztof Sobieralski. W 1979 roku natomiast zatrudniono dalszych asystentów: mgr. inż. Ryszarda Łukowicza i mgr. inż. Piotra Cerkaskiego. Po reorganizacji uczelni i likwidacji instytutów w roku 1980 kadra dydaktyczno-badawcza Katedry składała się z dwóch profesorów, docenta, adiunkta i trzech asystentów. W 1981 roku placówka poszerzyła się o kolejnych pracowników: mgr inż. Ewę Konys, dotychczasowego asystenta Katedry Nawożenia Roślin Ogrodniczych, oraz mgr inż. Marzenę Warszewską, która objęła etat zwolniony przez mgr. inż. Piotra Cerkarskiego. Mgr Konys uzyskała w roku 1985 stopień doktora na podstawie pracy dotyczącej metod uprawy pomidora w polu. W 1982 roku zatrudniono w Katedrze absolwentkę Uczelni Rolniczej w Płowdiw mgr Ewę Michalską, która rozpoczęła pracę naukową na etacie technicznym, a po sześciu miesiącach stażu przeszła na etat naukowy. W tym samym roku staż asystencki rozpoczął mgr inż. Marek Siwulski. W 1983 roku na stanowisko adiunkta została przyjęta dr Anna Biniek, pracująca dotychczas w Katedrze Nasiennictwa. W latach 1987-1993 w Katedrze Warzywnictwa realizowali badania naukowe stypendyści zagraniczni: mgr Delair Miram z Iraku, mgr Siergiej Wdowienko z Ukrainy i dr Talebul Islam z Bangladeszu. W roku 1993 mgr Siergiej Wdowienko zakończył studia doktoranckie, uzyskując stopień doktora na podstawie dysertacji dotyczącej stymulowania wzrostu grzybni pieczarki. W kolejnych latach pracę w Katedrze rozpoczęli: mgr inż. Jolanta Lisiecka (1987), mgr inż. Dariusz Hołownia (1988) oraz mgr inż. Marek Pilc (1989). Na etat zwolniony przez mgr. inż. Dariusza Hołownię w 1989 roku został zaangażowany w roku 1990 mgr inż. Krzysztof Meller. W wyniku ogłoszonych konkursów na etat asystenta, a w kolejnych latach na etat adiunkta, w Katedrze Warzywnictwa przyjęto w roku 1996: mgr. inż. Włodzimierza Krzesińskiego i mgr. inż. Tomasza Spiżewskiego, w roku 1997 mgr inż. Barbarę Frąszczak, w roku 2008 dr inż. Alinę Kałużewicz, a w roku 2012 dr inż. Agnieszkę Jasińską. W roku 1999 studia doktoranckie rozpoczęli: mgr inż. Piotr Gebler, mgr inż. Robert Pawlak i mgr inż. Mariusz Salwin. W kolejnych latach słuchaczami stacjonarnego studium doktoranckiego byli: mgr inż. Adam Żurawicz, mgr inż. Marcin Bartczak, mgr inż. Izabella Grzebielucha, mgr Marek Niezborała, mgr inż. Grzegorz Bykowski, mgr inż. Kinga Ławicka, mgr inż. Małgorzata Sowińska-Nowak, mgr inż. Aleksandra Czerwińska-Nowak, mgr inż. Agnieszka Jasińska, mgr inż. Szymon Buchowski, mgr inż. Wenjing Chen. Studia doktoranckie niestacjonarne realizowali w Katedrze Warzywnictwa: mgr inż. Krzysztof Wanga. mgr inż. Joanna Stefaniak, mgr inż. Joanna Murawska, mgr inż. Ryszrad Gnus, mgr inż. Daniel Lewandowski. W ostatnich latach na emeryturę przeszli: w roku 2000 prof. dr hab. Marian Gapiński, w 2012 dr hab. Józef Piróg prof. nadzw, a w roku 2013 prof. dr hab.Mikołaj Knaflewski i prof. dr hab. Mirosława Ziombra. Funkcję kierownika Katedry Warzywnictwa pełnili kolejno: prof. dr h.c. Helena Nieć (1950-1964), prof. dr hab. Zbigniew Borna (1964-1975), prof. dr hab. Tadeusz Pudelski (1975-1978), prof. dr hab. Marian Gapiński (1978-1994), prof. dr hab. Mikołaj Knaflewski, prof. dr hab. Krzysztof Sobieralski (1994-2009), a od roku 2021 do chwili obecnej - prof. UPP dr hab. Włodzimierz Krzesiński.